مدلسازی اثرات دما بر جوانه زنی ارقام پنبه: مقایسه دقت روش های مختلف محاسبه سرعت جوانه زنی برای تعیین دماهای کاردینال

این پژوهش به منظور مقایسه دقت روش¬های مختلف محاسبه سرعت جوانه¬زنی و استفاده از آن برای تعیین دماهای کاردینال جوانه¬زنی بذر پنبه، در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. ارقام مورد مطالعه در این پژوهش شامل 9 رقم ورامین، ساحل، اولتان، بختگان، گلستان، خرداد، ارمغان، سپید و مهر بودند. بعد از کرک¬زدایی بذرهای هر رقم، به منظور انجام آزمون جوانه¬زنی، بذرها در داخل حوله کاغذی در انکوباتور با دماهای مختلف (15، 20، 25، 30، 35 ، 40 و 45) درجه سانتی¬گراد قرار گرفتند. پس از یادداشت برداری تعداد بذرهای جوانه¬زده در کلیه دماها و رقم¬ها در فواصل مشخص طی دوره آزمایش، سرعت جوانه¬زنی با مدل¬های مختلف ریاضی از جمله مدل رگرسیون غیر¬خطی(4 پارامتره هیل، نمایی، گامپرتز، ویبول و لجستیک) و برخی مدل¬های ساده محاسبه شد. برای تعیین دماهای کاردینال، به داده¬های سرعت جوانه زنی (یکی از مدل¬های منتخب) در مقابل دما مدل¬های دندان مانند، بتا و دوتکه¬ای برازش داده شد. نتایج حاکی از آن است که تمامی روش¬های استفاده شده برای محاسبه زمان تا 50 درصد جوانه زنی، به استثنای mgt (میانگین زمان جوانه¬زنی) برآورد یکسانی داشتند و محققان می-توانند برای برآورد این پارامتر جوانه¬زنی از هر روشی به دلخواه استفاده کنند. همچنین، تابع دندان¬مانند برازش مناسبی به داده¬های سرعت جوانه زنی ارقام پنبه در مقابل دما و تعیین دمای کاردینال داشت. بنابراین، می¬توان از این مدل در تعیین دمای کاردینال پنبه استفاده کرد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین ارقام پنبه معمول در استان از لحاظ دمای پایه، دمای مطلوب فوقانی و سقف اختلاف معنی¬داری وجود دارد. در نهایت، مشاهده شد که بیش¬ترین توارث¬پذیری در tc (دمای سقف) و کم¬ترین آن در to1 (دمای مطلوب تحتانی) وجود دارد. وجود توارث پذیری بالا برای tc (دمای سقف) نشان می¬دهد تنوع ژنتیکی بیش¬تری برای این صفت در مقایسه با سایر صفات مورد بررسی وجود داشته است.